Wijkservicecentrum - meer informatie

Over het concept

Verslagen excursies bouwen voor wonen, zorg en onderwijs - 2007/2006

In juni 2006 en maart 2007 organiseerde het Kenniscentrum excursies naar complexen waar wonen, zorg en welzijn is gecombineerd met onderwijs. De excursies waren het vervolg op een inventariserend onderzoek naar combinaties van wonen, zorg en onderwijs dat eerder werd uitgevoerd door RIGO. Met een kleine groep zijn verschillende projecten bezocht en werd intensief van gedachten gewisseld over de aanpak van dit type projecten.
Lees verslag maart 2007 (Nesselint, Rotterdam; Het Gebouw, Gorinchem; Samenwerken zonder gebouw, Amsterdam).
Lees verslag juni 2006 (Nesselint, Rotterdam; Pannenhoef, Kaatsheuvel; Het Gebouw, Gorinchem).

Financieringsmogelijkheden AWBZ voor een multifunctioneel centrum - september 2006 (update november 2006)

Rapportage van Els Overkamp, HHM in opdracht van Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg.
In wijkservicecentra worden vaak extramurale en intramurale functies gecombineerd tot multifunctionele centra. Zo wordt extramurale zorginfrastructuur vaak gecombineerd met ruimten voor bijvoorbeeld dagverzorging of intramuraal verblijf die via de AWBZ worden bekostigd. Deze publicatie geeft zorgaanbieders inzicht in de financieringsmogelijkheden die de AWBZ biedt om bij te dragen aan de exploitatie van multifunctionele centra. Bureau HHM heeft daarvoor alle mogelijke bronnen van de AWBZ op een rij gezet. Via een voorbeeld wordt dit toegelicht.
Het rapport heeft meerdere reacties losgemaakt met als resultaat een aangepaste versie. Daarnaast is er een samenvatting van overige (bedrijfsmatige) reacties. Lees rapport (pdf, 167 kB) en bedrijfsmatige opmerkingen (pdf, 33 kB).

Voor jong en oud: onderwijs en zorg als gemeenschappelijke bouwopgave - maart 2006

Rapportage van Froukje van Rossum, Anke Killian-Polhuijs en Hans van Rossum, RIGO Research en Advies B.V. in opdracht van Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg.
In opdracht van het Kenniscentrum is geïnventariseerd welke voorbeelden er zijn van onderwijs- en zorgvoorzieningen die in een gecombineerde bouwopgave zijn gerealiseerd. Het onderzoek naar de realisatie van dergelijke multifunctionele complexen biedt informatie waaruit andere initiatiefnemers lessen kunnen trekken. Resultaat van dit onderzoek is een zestal projectbeschrijvingen, een greep uit de projecten in voorbereiding en het artikel 'Voor jong en oud'. Lees meer.

Zin en onzin van multifunctionele accomodaties - maart 2006

Artikel van Klaas Mulder, Laagland'advies.
Is het clusteren van voorzieningen in multifunctionele gebouwen wel altijd de beste oplossing? Klaas Mulder zet vraagtekens bij veelgenoemde voordelen als makkelijk combineren, een breder aanbod en kostenbesparing. Hij is niet tegen multifunctionele gebouwen maar roept vooral op tot het ook nadenken over mogelijke alternatieven voor het multifunctionele gebouw. Dit artikel verscheen eerder in het Tijdschrift voor de Sociale Sector. Lees artikel (pdf, 750 kB).

Expertmeeting beheer en exploitatie multifunctionele gebouwen - januari 2006

Verslag van Linda Sanders, Sanders Advies en Projecten in opdracht van Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg.
In december 2005 hebben diverse deskundigen ervaringen uitgewisseld bij het opzetten en exploiteren van een multifunctioneel wijkbureau. Inmiddels heeft het Kenniscentrum besloten om de ervaringen met exploitatie te bundelen door enkele voorbeelden verder uit te diepen. Lees verslag (pdf, 29 kB).

Bouwen en beheren van multifunctionele accommodaties voor welzijn en zorg - mei '05

Rapport van Lucas Delfgaauw, DIA Advisering & Management B.V. in opdracht van het Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg.
Multifunctionele accommodaties zijn een belangrijk middel om zorg en welzijn bij bewoners in de buurt te organiseren. Corporaties, gemeente en zorg- en welzijnsaanbieders werken op veel plekken samen om gemeenschappelijke voorzieningen te ontwikkelen.
Is het mogelijk voor de bouw, financiering en exploitatie van deze multifunctionele centra voor betrokken partijen een duidelijk en hanteerbaar model te ontwikkelen? Deze vraag heeft het Kenniscentrum voorgelegd aan DIA Advisering & Management, ervaren in de begeleiding van dit type projecten. In deze rapportage is getracht heldere kaders te bieden voor de bedrijfseconomische aspecten van multifunctionele accommodaties voor welzijn en zorg. Lees rapport (pdf, 410 kB).

Exploitatie Grand Café - september 2004

Artikel van Anton van Kempen, Gerrichhauzen en Partners.

Het exploiteren van een grand café als onderdeel van een wijkservicecentrum is geen sinecure. In dit artikel wordt verslag gedaan een onderzoek naar zes grand cafés met een non-profitkarakter, in opdracht van projectontwikkelaar Ceres. Wie geïnteresseerd is in de integrale rapportage kan contact opnemen met Anton van Kempen. Lees artikel (pdf, 66 kB).

Organisaties onder één dak: beheer en onderhoud van multifunctionele gebouwen - mei 2004

Handreiking van Linda Sanders, Sanders Advies en Projecten in opdracht van Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg.
Steeds meer organisaties krijgen te maken met meerdere gebruikers in een pand. Woonzorgcomplexen worden uitgebouwd tot multifunctionele gebouwen of in het woonservicegebied wordt een wijkcentrum gepland met diverse participanten. Dan is het van belang dat gebruikers vroegtijdig het gesprek met elkaar aangaan hoe het pand straks gebruikt gaat worden. In deze handreiking aandacht voor het voorbereidingsproces, naast een praktische checklist van te regelen zaken. Lees handreiking (pdf, 271 kB).

Bouw en exploitatie van dienstencentra en zorgsteunpunten - juli 2003

Rapport van DIA advisering en management B.V.
Is in Amsterdam bij nieuwbouw van maatschappelijke voorzieningen een jaarhuur van 80 euro per m² haalbaar en betaalbaar? Op de bedrijfseconomischeen exploitatie van dienstencentra en zorgsteunpunten bestaat nog weinig zicht. Deze rapportage gaat in op voorbeeldreferenties en kengetallen over oppervlakten, stichtingskosten, huurprijzen en exploitatiekosten. CareWest Amsterdam, opdrachtgever van het onderzoek, wil met publicatie de discussie en kennisuitwisseling over dit thema bevorderen. Lees rapport (pdf, 244 kB).

Het servicecentrum, de kern van de woonzorgzone - april 2002

Rapport van Joost Heuvelink, Quara.
In opdracht van het kenniscentrum is een studie verricht naar 10 wijkservicecentra. De centra worden met elkaar vergeleken op een aantal aspecten: doelgroepen, gebouwkenmerken, functies en vierkante meters en gebruik. De centra verkeren in verschillende stadia; al enige tijd gerealiseerd maar ook nog in planfase. De onderzochte projecten zijn: Westeinde in Leeuwarden, Drielanden in Harderwijk, Leidsche Rijn in Utrecht, Dukenburg in Nijmegen, Waalsprong in Nijmegen, Steunpunten in Breda, Dijkstate in Maartensdijk, Hofstede in Velserbroek, Dienstencentra in Almere, IJburg in Amsterdam. Lees rapport (pdf, 1,2 Mb).

Over specifieke projecten

Herman Gorterhof te Spijkenisse - april 2007

In dit complex worden 79 levensloopbestendige woningen gecombineerd met een ontmoetingsruimte voor de (wijk)bewoners en een wijkservicepunt. In het wijkservicepunt zijn huisartsen, fysiotherapeuten, een verloskundige, een apotheek en een lokaal bureau van het CIZ gevestigd. Bovendien is hier een bureau voor ouder-kindzorg en dagverzorging. In het complex is er tevens een leerwerkplaats voor VMBO-scholieren. Lees de projectbeschrijving (pdf, 871 kB) of lees het artikel uit het Aedes-magazine 20/2008 (alleen voor Aedes-leden toegankelijk).

Multifunctioneel centrum De Meridiaan

Het multifunctionele centrum De Meridiaan, dat in oktober 2004 is opgeleverd, biedt een gemeenschappelijk onderdak aan een wooncomplex voor senioren, een Brede School en zorgorganisaties. Lees de projectbeschrijving (pdf, 146 kB).

MFC De Barte te De Knipe - maart 2007

In het dorp De Knipe nabij Heerenveen is o.a. op iniatief van de bewoners dit multifunctionele complex gerealiseerd. Het bestaat o.a. uit een dorpshuis, klaslokalen voor basisscholen, gymzaal, kinderdagverblijf, dagopvang voor ouderen en een ruimte voor de dorpskrant. Lees de projectbeschrijving (pdf, 284 kB).

Woonzorgproject Rundgraafpark Veldhoven - juli 2006

Beschrijving van een woonzorgproject. Het complex Rundgraafpark te Veldhoven bestaat uit 113 huurappartementen en 40 koopappartementen. Een deel van de huurwoningen zijn benoemd als zorgwoningen, waarvoor een zorgindicatie verplicht is.
Lees artikel (pdf, 307 kB).

Multifunctionele accomodatie St.Joseph in Hilversum - juli 2006

Artikel van Linda Sanders, Sanders Advies en Projecten in opdracht van Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg.
Beschrijving van een multifunctionele accomodatie in Hilversum. Het complex bevat 200 huurappartementen, een dagcentrum en verpleeghuisunit. Verder is een kinderdagverblijf, fysiotherapie, bibliotheek en een wijksteunpunt gevestigd in het complex. Lees artikel (pdf, 299 kB).

Guisveld, Zaandijk - april 2003

Artikel van Joost Heuvelink en Daniëlle Harkes, Quara en Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg.
Beschrijving van multifunctioneel gebouw waarin verpleeghuis, buurtcentrum, kinderopvang en organisatie voor verstandelijk gehandicapten samenwerken Lees artikel (pdf, 243 kB).

Loericker Stee, Houten - april 2003

Artikel van Joost Heuvelink en Daniëlle Harkes, Quara en Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg.
Beschrijving van multifunctioneel gebouw met een combinatie van ouderenzorg, zorgvoor verstandelijk gehandicapten, apotheek, huisartsenpost, transmuraal centrum, kinderopvang en dienstencentrum. Lees artikel (pdf, 251 kB).

Skewiel, Trynwalden - april 2003

Artikel van Joost Heuvelink en Daniëlle Harkes, Quara en Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg.
Beschrijving van het multifunctionele centrum met functies voor de hele dorpsgemeenschap. Lees artikel (pdf, 232 kB).

Steunpunt IJsduikerstraat, Leidschenveen - april 2003

Artikel van Joost Heuvelink en Daniëlle Harkes, Quara en Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg. Beschrijving van het steunpunt IJsduikerstraat voor ouderen en verstandelijk gehandicapten in de VINEX-wijk Leidschenveen. Lees artikel (pdf, 248 kB).

Leeuwarden ouderenzorg naar Scandinavische snit - november 2002

Publicatie van Francis Brouwer-de Vries, Daniëlle Harkes, Jeroen Singelenberg, Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg en Palet centra voor wonen, zorg en welzijn.
Beschrijving van het Leeuwardense model; een integraal wijkmodel voor wonen, zorg & welzijn. Hierin ook een uitwerking van de spreiding van voorzieningen over de hele stad door MFC's (multifunctionele centra) en zorgsteunpunten.
Voor leden van Aedes en ActiZ gratis af te halen bij het Kenniscentrum Wonen-Zorg aan de Oudlaan 4 te Utrecht. U kunt de publicatie ook bestellen via (030) 2739750 of via het contactformulier tegen verzend- en administratiekosten van € 3,00, incl. BTW. Voor niet leden zijn de kosten € 7,50 incl. verzend- en administratiekosten, excl. BTW.

Dijckstate, Maartensdijk - juli 2002

Artikel van Joost Heuvelink en Daniëlle Harkes, Quara en Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg. Beschrijving van een kleinschalig woonzorgcomplex met een functie als wijkservicecentrum voor het hele dorp. Lees artikel (pdf, 159 kB).

Gerelateerde informatie

Vier op een rij - april 2007

Rapport van Futura en Quintis.
Wat valt er te leren uit de ervaringen van vier corporaties met het ontwikkelen van multifunctionele centra? Het rapport gemaakt in opdracht van Casade Woondiensten in loon op Zand en Waalwijk, bespreekt de leerpunten uit vier projecten namelijk De Bogen (Harderwijk), Nesselint (Rotterdam), De Poorten (Tilburg) en Gerard de Nijshof (Kaatsheuvel). Lees het rapport Vier op een rij (pdf, 1,2 Mb).

Bouw eerste lijn - december 2006

Publicatie van de Landelijke Huisartsen Vereniging in samenwerking met de Landelijke Vereniging voor Eerstelijns Gezondheidszorg.
Voordat een eerstelijnscentrum gebouwd kan worden, worden nieuwe samenwerkingsverbanden geconfronteerd met vele vraagstukken. Bouw eerste lijn biedt de nieuwe samenwerkingsvormen hierbij ondersteuning. Te bestellen via LHV.

Publicaties voor versterking van de eerste lijn - maart 2006

Verslag van Linda Sanders, Sanders Advies en Projecten in opdracht van Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg.
Bij het realiseren van multifunctionele gebouwen in de zorg wordt steeds meer samengewerkt met eerstelijnsgezondheidscentra. De ervaringen uit de eerste lijn komen daarbij goed van pas. Linda Sanders bezocht een LVG-bijeenkomst waar twee publicaties werden gepresenteerd: over juridische vormen van samenwerking en bouwen in de eerste lijn. Lees verslag (pdf, 19 kB).

Gezichten van multifunctionaliteit op het platteland - maart 2005

Boek van R. Engbersen en D. Meesterberends (redactie), NIZW Sociaal Beleid en LCO. Welke voorzieningen zijn er nodig om te voldoen aan de behoeften van kinderen, volwassenen, ouderen en hoogbejaarden op het platteland? Gezichten van multifunctionaliteit laat zien hoe nieuwe concepten en nieuwe maatschappelijke opgaven het karakter van hedendaagse multifunctionele accommodaties veranderd hebben. Te bestellen bij NIZW.

Websites over behoud (winkel)voorzieningen op het platteland - maart 2005

In een aantal gebieden worden met steun van de betreffende provincie een kleinschalig winkel/diensten aanbod gerealiseerd in kleine kernen. Limburg kent de servicewinkel, Gelderland en Overijssel het kulturhus, Brabant het dorpspunt en Noord-Holland de Hartwinkel.

Meer dan één gebouw - juli 2004

Publicatie van Sandra Ball en Astrid van der Kooij, NIZW Lokaal Sociaal beleid
In het onderwijs, de zorg en het sociaal-cultureel werk zijn instellingen bezig voorzieningen in één gebouw onder te brengen. Gemeenten zien deze multifunctionele voorzieningen als een mogelijkheid om diensten dichter bij de burger te brengen en als een inhoudelijke imput om meer samenwerking van de grond te krijgen. Deze publicatie geeft een formule voor het vormgeven van een succesvolle multifunctionele organisatie. Lees publicatie (pdf, 161 kB).

Multifunctioneel bouwen in de ouderenzorg - februari 2004

Publicatie van Arcares, het Bouwcollege en IWZ. Deze handleiding bevat tips om de realisatie te vergemakkelijken van bouwprojecten waarbij diverse partijen gebruik willen maken van hetzelfde gebouw. Lees publicatie (pdf, 649 kB).

Informatie Brede School

Website van ministeries OCW, VROM, VWS SZW en de VNG over de Brede School. Ga naar website

Informatie Ontmoetingscentra dementie

Informatie over Ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun mantelzorgers
Ga naar website


Voor het bekijken van een pdf-document heeft u Adobe Acrobat Reader nodig. Klik op het icoon hierboven om Adobe Acrobat Reader op te halen en te installeren.


zoeken in 118 websites