Trends aan de aanbodzijde

Zorginstellingen

In de zorg leiden de ontwikkelingen aan de vraagzijde tot een versnelling in het proces van extramuralisering. Intramurale verblijfsvoorzieningen worden door steeds meer cliënten ontoereikend gevonden wat betreft de kwaliteit van het wonen en de kwaliteit van het dagelijks leven (medisch model). Tegelijkertijd is er echter een voortdurende druk op de zorgaanbieder om met schaars personeel meer cliënten te bedienen en doelmatiger te werken. Als tegelijkertijd ook deels moet worden omgeschakeld op extramurale arrangementen, dan noopt dit tot nieuwe organisatievormen en een toenemend gebruik van technologische hulpmiddelen. Het thema Tweedelijns zorgcentrum gaat verder in op de nieuwe rol van verpleeghuizen.

Om professioneler te kunnen werken, kosten te besparen en complete zorgketens te kunnen vormen, gaan zorgaanbieders sectoroverschrijdende zorgconcerns vormen. Met de groei van intensieve thuiszorg en kleinschalige woonvormen daarentegen zien we een toename van het aantal locaties waar zorg geleverd wordt. Voor het leveren van 24-uurs extramurale zorg ontwikkelen zorgaanbieders arrangementen die uitgaan van bepaalde minimale aantallen cliënten binnen een wooncluster of aanleunzone. Bij kleinschalige woonvormen zal ook in toenemende mate intersectoraal worden samengewerkt. Steeds vaker zullen zorgaanbieders een transparante en modulaire offerte gaan uitbrengen aan zorgcliënten en zorgkantoren, zodat een veelkleurig assortiment ontstaat. Zie voor informatie hierover de thema's Diensten en zorg thuis en Wijkservicecentrum.

Woningcorporaties

Voor woningcorporaties wordt het marktsegment 'wonen met zorg en welzijn' steeds belangrijker. Zij ontwikkelen naast woonzorgcomplexen nu ook geclusterde woonvormen voor zorgintensieve groepen. De opgave is om flexibele en schakelbare woningen te bouwen, die optimaal zijn zowel voor een diversiteit aan doelgroepen 'wonen en zorg' als voor de reguliere woningmarkt. Ook gaan woningcorporaties meer woonzorgprojecten in de middenklasse ontwikkelen, eventueel in samenwerking met private financiers. Tenslotte blijft er ook vraag bestaan naar bouw of overname van intramuraal vastgoed ten behoeve van zorginstellingen, waarmee dan meestal een meerjarige huurverhouding wordt aangegaan. Dat de overheid van woningcorporaties verwacht dat zij prestaties leveren op het gebied van wonen en zorg, blijkt uit de toevoeging aan het BBSH (Besluit Beheer Sociale-Huursector) van wonen en zorg als zesde prestatieveld. Meer hierover.

Grotere differentiatie

Wat betreft grond en vastgoed ontstaat ook een steeds grotere differentiatie. Zorginstellingen zullen hun grondposities en vastgoedportefeuilles willen aanpassen aan de nieuwe zorgvraag. Sommige zullen geheel footloose worden en geheel extramuraal gaan werken, andere zullen bepaalde infrastructuur en resterende verblijfsvoorzieningen zelf willen aanhouden of onderbrengen in een gespecialiseerde vastgoedmaatschappij. Er zullen overeenkomsten worden gesloten met woningcorporaties over ruil van grond en vastgoed of gezamenlijke projectontwikkeling. Op voormalige hoofdlocaties van instellingen zullen woningbouwprojecten worden ontwikkeld, waardoor een 'verdunning' van de zorgconcentraties wordt bereikt. Diezelfde verdunningswens plus het streven naar een voldoende draagvlak voor de zorgexploitatie zullen echter steeds het schaalniveau van woonzorgcomplexen blijven opstuwen.

Dienstverlening

Tenslotte zal ook de dienstverlening zich ontwikkelen tot een volwaardige bedrijfstak. Zorginstellingen zullen op deze markt gaan opereren en aparte servicemaatschappijen oprichten die zowel voor de private als voor de publiek gefinancierde markt werken. Daarnaast zullen zich ook commerciële service-providers op de dienstenmarkt presenteren, als nevenactiviteit van beleggings- en verzekeringsmaatschappijen. Woningcorporaties zullen zich naar verwachting niet zozeer zelf op de dienstenmarkt begeven, als wel optreden als inkoopcoöperatie voor huurders. Noodzakelijke basisservice die ook voor de primaire doelgroep toegankelijk dient te zijn zullen zij echter ook zelf verschaffen of inkopen: huismeesterdiensten, alarmeringsdiensten en woonzorgadviesdiensten. Meer informatie hierover bij het thema Diensten en zorg thuis.

Afhankelijk van bovengenoemde trends zal het proces van extramuralisering zich in meer of minder snel tempo voltrekken. Ook de beleidsontwikkelingen zijn hierbij van belang. Voor het tempo van extramuralisering zijn verschillende toekomstscenario's opgesteld. Het STAGG-scenario, dat uitgaat van een verdere acceleratie van de extramuralisering is uitgewerkt in de vorm van planologische kengetallen 2015 voor een dorp of wijk van 10,000 inwoners. Deze kengetallen geven aan met hoeveel vraag naar diverse woonzorgarrangementen in woongebieden rekening dient te worden gehouden, gegeven bepaalde aannamen over extramuralisering. Meer informatie hierover bij het thema Bouw- en transformatieopgave en Woonzorgzones.


zoeken in 118 websites