S M

Hét informatiepunt voor professionals
op het gebied van wonen, welzijn en zorg

OdenseThuis: 'We hebben het vandaag nodig!'

Een woonvorm voor mensen met dementie volledig gerund door familie. Dat is het idee achter het woonproject OdenseThuis in Amsterdam. ‘We kunnen van start’, zegt initiatiefnemer Juliëtte van Gelder. ‘Alles is rond. Er is uitgezocht wat er nodig is voor de inspectie, hoe ze kunnen voldoen aan de eisen rond legionella, brandveiligheid, er zijn deelnemers’, aldus Henk Nouws, bureau Ruimte voor Zorg. Hij is als adviseur bij dit initiatief betrokken en bij een vergelijkbaar initiatief in Wijchen. Toch is het project er nog niet. Het grootste knelpunt is het vinden van een geschikte locatie. Kenniscentrum-adviseur Yvonne Witter sprak met initiatiefnemers en potentiële deelnemers.

Deelnemers OdenseHuis Amsterdam. Foto Henk Nouws

Geschikte locatie in de buurt

De initiatiefnemers zouden graag een locatie in de buurt willen vinden omdat deelnemers zich er vertrouwd voelen. Maar de locaties die eventueel geschikt zijn, zijn vaak te klein. Of de corporatie trekt zich op het laatste moment terug. Het is dus nog niet gelukt om een goede locatie te vinden. Aan een gebrek aan steun ligt het niet. De gemeente staat pal achter het idee.

Andor Kwee, werkzaam bij stadsdeel Zuid: ‘We omarmen dit initiatief want het past precies in onze visie en doelstelling. Het speelt in op eigen regie, op de kwaliteit van leven. We zijn gebiedsgericht aan het werken, we proberen partijen met elkaar te verbinden en te komen tot dementievriendelijke wijken.’ De gemeente gaat trainingen voor winkeliers organiseren over dementie zodat zij weten hoe ze om kunnen gaan met mensen met dementie en hun winkels beter toegankelijk kunnen maken. Ook heeft de gemeente meegedacht over de wandelroute van het Odensehuis naar het winkelgebied aan de Stadionweg. De gemeente wil ook graag dat dit woonproject er komt. En is ook enthousiast over het Odensehuis.

Van Odensehuis naar OdenseThuis

Het Odensehuis is een inloop-, informatie-, en ontmoetingscentrum voor mensen met (beginnende) dementie of geheugenklachten, mantelzorgers en hun familie en vrienden. Op een gegeven moment is voor sommige opname in een verpleeghuis nodig. Hoe fijn is het dan om te wonen met mensen die je al kent vanuit het Odensehuis? Met dezelfde huiselijke sfeer? Dat dacht Juliëtte van Gelder die al jaren zorgt voor haar man met dementie en al langere tijd in het Odensehuis komt. Zo ontstond het idee om een OdenseThuis op te richten, een plek voor 6 tot 8 bewoners met dementie. ‘Ik heb alle zorg via pgb’s geregeld Ik heb thuis een soort verpleeghuisje. Toen dacht ik: als je nu zes van deze budgetten bij elkaar doet, dan kun je betere zorg in een huiselijke omgeving bieden.’ Het gaat erom een thuis te bieden waar een partner kan blijven slapen of eten.

Potentiële deelnemers

Voormalig coördinator van het Odensehuis Bep vertelt dat ze een enquête onder deelnemers van het Odensehuis heeft gehouden of ze zo’n woonvorm zien zitten. Dat bleek inderdaad het geval. Van de 40 Odensemensen die een enquêteformulier kregen, reageerden er 26 positief; dat wil zeggen dat ze op korte (maar vaker op langere) termijn een dergelijk woonvorm ambiëren voor zichzelf of hun naaste. De potentiële deelnemers kennen elkaar al via het Odensehuis, waar zij elkaar al een tijd tegenkomen.

Alternatief voor het verpleeghuis

Eén van de geïnteresseerde deelnemers is Frans. Zijn partner heeft beginnende dementie. ‘Het is nieuw voor ons dus we hebben wel wat vragen’, zegt Frans. ‘Het idee spreekt me aan als alternatief voor het verpleeghuis. Het lijkt mij prettig dat je als familie zelf zaken kunt regelen. De regie kunt behouden.' Toch ziet hij ook voordelen in een verpleeghuis. ‘Bij grotere instellingen zijn veel voorzieningen al aanwezig. En is alles geregeld. ‘Maar in onze kleinschalig wooninitiatief is geen management aanwezig. Dat scheelt een hoop geld’, vult deelnemer Gerard aan. ‘Het plan is zo simpel dat ik me afvraag waarom het er nog niet is’, lacht Juliëtte. ‘Nou’, zegt Gerard, ‘ik zie er best tegenop om de financiële zaken te regelen.’ Juliëtte knikt: ‘De pgb’s regelen is niet eenvoudig maar als het eenmaal loopt, dan gaat het goed. Ik kan jullie daarbij helpen.’ Dat is een geruststelling. ‘Je hoeft niet zelf het wiel uit te vinden’, zegt Henk Nouws.

Wat vinden de deelnemers van het aantal van zes bewoners? Henk Nouws: ‘Verpleeghuisarts Hans Houweling, zei altijd: kijk naar hoeveel mensen er aan een eettafel kunnen. Dat is het ideale aantal. Bep beaamt dit: ‘Zes bewoners is prima.’ ‘Maar acht zou ik ook prima vinden’, zegt Frans. De potentiële deelnemers zijn het erover eens dat een eigen kamer, toilet en pantry prettig is. Naast een gemeenschappelijke ruimte.

Puzzelen met pgb's

‘Het blijft puzzelen om met de pgb’s de formatie rond te krijgen. Vooral de slaapwacht slokt veel geld op’, zegt Henk Nouws. ‘Maar het kan wel. Het belangrijkste is dat je het wil en dat de familie hun steentje wil bijdragen.’ ‘Ik heb geen zoon of dochter die me kan helpen, maar wel een zus’, zegt deelneemster Rita. ‘Bewoners die echt geen netwerk hebben, kunnen altijd een mentor of bewindvoerder regelen’, weet Henk.

Wat een knelpunt kan zijn is de beperkte beschikbare tijd van mantelzorgers. Doordat de zorg voor een partner of familielid veel tijd en energie vraagt, blijft er minder over voor andere taken. Terwijl het runnen van de woonvorm de nodige tijd gaat vragen van familieleden. Dat is van later zorg. ‘Als de locatie er is, dan kunnen we meters maken en taken verdelen’, droomt Juliëtte hardop. ‘Het heeft wel grote haast. We zien nu al dat geïnteresseerden afhaken omdat zij niet zo lang kunnen wachten. De dementie gaat namelijk verder. We hebben dit woonproject vandaag nodig.’

Woonprojecten onder regie van familie
Familie-initiatieven zijn kleinschalige woonprojecten voor mensen met dementie die onder regie staan van familieleden. In Nederland zijn er nog geen gerealiseerde voorbeelden van. In Duitsland wel. Alleen in Keulen zijn er al 15. De familieleden zijn daar ‘de baas’. Zij huren collectief van een woningcorporatie en contracteren samen zorg via een thuiszorgorganisatie. In eigen land zijn twee initiatieven in Wijchen en Amsterdam. KCWZ volgt beide initiatieven in het kader van de Vernieuwingsagenda, coalitie wonen en zorg, van Aedes.

05-03-2018 16:15
D E F