S M

Hét informatiepunt voor professionals
op het gebied van wonen, welzijn en zorg

Flatcoach: verbinder, aanjager en steuntje in de rug

Corporaties Rijswijk Wonen en Vidomes, welzijnsorganisatie Welzijn Rijswijk en zorgorganisaties Florence en WoonZorgcentraHaaglanden hebben samen met de gemeente Rijswijk vorig jaar het initiatief genomen om een flatcoach aan te stellen in twee Rijswijkse flats. De flatcoach draagt eraan bij dat ouderen langer thuis kunnen wonen doordat hij voor wat extra hulp en begeleiding zorgt. De flatcoach stimuleert bewoners bijvoorbeeld actief mee te doen aan welzijnsactiviteiten. Ook signaleert hij als het niet goed gaat met bewoners, als eenzaamheid dreigt, maar ook als er sprake is van overlast in de flat. Kenniscentrum-adviseur Yvonne Witter sprak over dit nieuwe initiatief met bewoners, betrokken organisaties én de flatcoach.

Tekening door Mabel Valkenburgh, bewoonster van de T. Brandsmaflat

Verbinden en aanjagen

De flatcoach die in de Bernhardflat en de Titus Brandsmaflat werkt, is Jan Bernard Oostwoud. ‘Mijn belangrijkste taak is het verbinden van mensen. Ik jaag initiatieven en activiteiten aan, maak bewoners enthousiast om samen iets te starten en uiteindelijk draag ik het over aan de bewoners zelf.' Wethouder Björn Lugthart is erg te spreken over het project flatcoach. ‘Hoe mooi zou het zijn als er meer flatcoaches in Rijswijk komen. Een flatcoach past bij het langer thuis wonen.’ Hij merkt dat er belangstelling is bij meerdere flats. ‘Bijzonder is dat het een samenwerkingstraject is met verschillende partijen.’ Raadslid Henny van de Horst, zelf ‘op leeftijd’, is eveneens erg trots op de flatcoach. ‘Ik ben een gelukkig raadslid want naast de flatcoach zijn er nog meer goede initiatieven in Rijswijk.’ Het project met de flatcoach loopt in ieder geval drie jaar. Na twee jaar evalueren de betrokken partijen tussentijds de resultaten.

Eerst zaaien, dan pas oogsten

Flatcoach Jan Bernard: ‘We leunen nog op bestaande activiteiten zoals de koffieochtenden. We zijn momenteel met bewoners in gesprek over wat zij willen.’ Ronald Everard, die vanuit de corporatie Vidomes betrokken is bij de pilot, vindt het fijn dat de bewoners vooral activiteiten binnen de eigen flat organiseren. ‘Voor sommige bewoners is de stap om hun flat uit te gaan te groot.’ Sandra Schouten, werkzaam bij het kenniscentrum van zorgorganisatie Florence, benadrukt dat de bewoners zelf aan zet zijn. ‘We organiseren niet meer activiteiten voor hen, maar zij doen het vooral zelf met ondersteuning van Jan Bernard.’

De flatcoach is in dienst van Florence. ‘Maar hij is natuurlijk echt in dienst van de bewoners’, zegt Sandra Schouten. Jan Bernard is bezig met het maken van een talentenkaart. ‘Samen met een bewoner en een stagiaire breng ik in kaart wie welke talenten heeft en hoe we die verschillende talenten kunnen inzetten. Dat is meteen een mooie aanleiding om bij de bewoners over de vloer te komen. Ik ben nog niet bij iedereen geweest. Er zijn vast mensen bij die eenzaam zijn. Maar langzamerhand kom ik bij iedereen langs en leer ik hen kennen en zij mij andersom ook. Ik ben nu aan het zaaien, het oogsten komt later.'

Coby, Carla, Yvonne, Ria, André wonen al lange tijd in de flat. Wat merken zij van Jan Bernards aanwezigheid? 'Hij doet heel veel. Hij is een grote steun. In het organiseren van activiteiten en in het benaderen van mensen. Hij is een belangrijke schakel’, zeggen de bewoners. André vindt zelfs dat hij dankzij Jan Bernard beter omgaat met andere mensen omdat hij ziet hoe de flatcoach mensen bejegent en erbij haalt.

Heldere verwachtingen

'In het begin was er wat scepsis omdat wij hier al veel deden. En we voelden ons niet aangesproken op de term kwetsbare ouderen’, zegt Ria. ‘Het project is heel gaaf’, zegt wethouder Björn Lugthart enthousiast, ‘maar we waren vergeten de bewoners te betrekken. Dat is het grootste leerpunt geweest. We hebben het teveel van bovenaf opgelegd.’ De weerstand verdween snel. Nu zijn de bewoners volop betrokken. En zijn de verwachtingen helder. Ria: ‘In het begin zagen mensen hem vooral als de huismeester. In de Titus Brandsmaflat van Rijswijk Wonen ligt het onderhoud niet bij de flatcoach, maar bij de corporatie. Dat was in het begin erg wennen.’ In de Bernhardflat verricht de flatcoach wel wat klusjes.

Contact begint bij interesse

Tekening Bernhardflat door Mabel ValkenburghIedere etage heeft een vertegenwoordiger en de vertegenwoordigers samen vormen de ‘flatgroep.’ De groep denkt met Jan Bernard mee. De vertegenwoordigers nemen samen met de bewoners al de nodige initiatieven, zoals het organiseren van jeu de boules. Eens per maand is er de mogelijkheid voor 24 bewoners om gezamenlijk te eten. ‘We hebben ook een high tea gehad’, vertelt André. Ook eens per maand is er een avond met uitleg over omgaan met de computer. De bewoners organiseren twee keer per jaar een fietstocht. En er is tai chi les. Langzamerhand schuiven steeds meer bewoners aan. Dat kost tijd. De bewoners hebben nog meer plannen zoals het starten van een repair café. ‘We hebben al een aantal exposities gehad van schilderijen van bewoners. Dan krijg je interesse in elkaar. Oh, heb jij dat gemaakt? Wat leuk! Doe je dat wel vaker? Zo start je dan een praatje’, zegt André. ‘Het contact begint vaak met het tonen van interesse in de ander.’

En als de pilot is afgelopen, wat dan? ‘We kunnen niet zonder Jan Bernard’, zeggen de bewoners in koor. Jan Bernard ziet ook zijn meerwaarde. ‘De mensen worden steeds ouder en hebben begeleiding nodig.’ De bewoners zijn het daarmee eens. Bovendien merken zij dat het fijn is als Jan Bernard ingrijpt bij onenigheden of beslissingen neemt. ‘Je bereikt vaak meer als een professional het zegt, dan als ik het als mede-bewoner zeg’, vult André aan.

Vidomes bekijkt of het inzetten van de flatcoach ook in andere flats kan. Ronald Everard: ‘We hebben meerdere complexen met ouderen die allemaal boven de tachtig jaar oud zijn. Daar kan een flatcoach goed werk verrichten. Er zijn veel meer Jan Bernards nodig.’

Uitbreiden naar de wijk

Flatcoach Jan Bernard is bezig met het opbouwen van contacten in de buurt, zoals met het sociale wijkteam, de wijkagent, de wijkverpleegkundige. ‘In een stuurgroep zijn alle partijen vertegenwoordigd, zoals de corporaties, zorg- en welzijnsorganisaties’, zegt Sandra Schouten van Florence. ‘Hij kan dus bij ons aankloppen als dat nodig is.’ Jan Bernard vindt dit prettig want dan kan hij meteen met de juiste persoon in contact komen en bewoners zo nodig doorverwijzen naar de juiste partij. Hij is daarnaast in gesprek met de Petrus school om samen groenten te verbouwen op het schoolplein. 'Wij willen ook meedoen met de langste eettafel tijdens de week tegen de eenzaamheid in september.

In de toekomst wil hij contacten leggen met de studenten van de Haagse Hogeschool. Misschien om ook in de flat te komen wonen, zodat er een mix aan leeftijden en doelgroepen ontstaat. ‘De bewoners hebben de lead, want het huisvesten van studenten in de flats moet wel passen bij de flat en de bewoners.’ Studenten zouden ook een andere rol kunnen vervullen door activiteiten te organiseren met de bewoners. Kortom, plannen en ideeën genoeg. Raadslid Henny van de Horst vraagt zich af of het concept van den flatcoach ook past bij gewone woonwijken in plaats van alleen bij flats. Ronald Everard van Vidomes denkt van wel en wil graag uitbreiden naar de wijk. 'Dat vindt iedereen een mooie opgave voor de toekomst.'

10-04-2017 14:39

Meer informatie

  • Lees meer over de flatcoach op de websites van Rijswijk Wonen, Vidomes en Florence
  • Bekijk het filmpje van Omroep West over de Flatcoach
D E F