Samenwerking - samenwerkingsvormen

Samenwerken is te onderscheiden in blijvende verbintenissen en in projectmatige samenwerking. De intensiteit van de samenwerking varieert met het stadium van het proces of project.

Incidenteel of structureel

In vrijwel alle samenwerkingstrajecten komt op enig moment de vraag op: hoever reikt deze samenwerking en moeten we onze afspraken niet eens goed vastleggen. Een samenwerking kan incidenteel zijn, opgezet ten behoeve van een of enkele projecten of structureel zijn. De vorm is hiervan afhankelijk en wordt ook mede bepaald door het risico dat partijen willen lopen.

Keuze van de vorm

De vorm van de samenwerking is afhankelijk van factoren als:

Allereerst moet eigenlijk de vraag gesteld worden of er wel sprake is van samenwerking of wellicht toch eerder van een levering van diensten of producten. In dat laatste geval volstaan vaak standaardcontracten.

Welke vormen er mogelijk zijn en hoe de risico's erbij passen, is te lezen in de brochure Over wegen en wensen (pdf, 208 kb).

Rechtspersoon

Vervolgens is aan de orde of de samenwerking bij voorkeur geregeld wordt in een samenwerkingsovereenkomst of dat partijen gezamenlijk een rechtspersoon oprichten.

Als organisaties ieder voor zich dicht bij hun kerntaken blijven, zijn er vaak alleen afspraken nodig om de zaken goed op elkaar af te stemmen. Dat is prima in een overeenkomst te regelen. Anders wordt het als er exploitatierisico’s gelopen worden die niet binnen de kerntaken vallen van de deelnemende organisaties. Vaak worden partijen dan al door wet- en regelgeving gedwongen om dit in aparte rechtspersonen onder te brengen.

Als voorbeelden om samenwerking onder te brengen in een aparte rechtspersoon kan gedacht worden aan het opzetten van een informatiewinkel of de verhuur van commercieel vastgoed.

Bij rechtspersonen zijn wel vormvoorschriften die te vinden zijn in het burgerlijk wetboek. Er zijn twee soorten rechtspersonen in Nederland: met en zonder rechtspersoonlijkheid.

Lees verder over rechtspersonen

Holding verboden

Zeker voor corporaties zijn de laatste jaren de regels aangescherpt om te participeren in andere rechtspersonen. Daarbij zijn een holding en fusie met zorg- of welzijnsorganisaties inmiddels verboden. Voor zorgorganisaties gelden minder strikte bepalingen, zolang maar helder is dat AWBZ-gelden uitsluitend voor de AWBZ worden ingezet.

Als partijen toch een fusie of holdingachtige constructie willen aangaan, dan staat de route van een personele unie open. Het ministerie van VROM heeft inmiddels twee keer toestemming gegeven voor het aangaan van een personele unie. Daarmee staat deze route nu ook open voor anderen. Of een personele unie meerwaarde oplevert voor de klanten, hangt af van de mate waarin de samenwerking doorsijpelt in beide organisaties.
Download hier het artikel over een Personele unie (pdf, 108 kb).

Ontbinding personele unie Tilburg

Een van de bekendste voorbeelden van een personele unie, die ook in bovenstaand artikel wordt toegelicht, zal in de loop van 2005 worden ontvlecht. Eerder dit jaar kwam Zorgcentra Tilburg-zuid en de personele unie met TBV Wonen al negatief in het nieuws. Zorgcentra Tilburg-zuid zat in financiële moeilijkheden. In de pers werden vraagtekens gezet of de resterende bestuurder de belangen van beide organisaties evenzeer kon dienen. Werd in het voorjaar van 2005 nog benadrukt dat de personele unie ondanks de financiële problemen doorgezet zou worden, inmiddels is bekend gemaakt dat deze voor het einde van het jaar ontbonden zal worden. Redenen die daarvoor worden aangevoerd zijn de voortdurende weigering van de ministeries om de gewenste holding dichterbij te brengen en de veranderende klanten. Keuzevrijheid moet gefaciliteerd worden en dat is nu eenmaal moeilijker vorm te geven in een nauwe samenwerking. TBV Wonen en Zorgcentra Tilburg-zuid geven aan de samenwerking te blijven zoeken op basis van ieders corebusiness; vastgoedontwikkeling en zorgverlening.

Te regelen onderwerpen

In een samenwerkingsovereenkomst zijn partijen vrij om zelf te kiezen wat ze met elkaar willen afspreken en hoe ze dat willen vastleggen. Maar om een samenwerkingsovereenkomst zinvol te laten zijn, moeten tenminste de volgende onderdelen opgenomen zijn:

Samenwerken op projectmatige basis wordt vaak geregeld in een samenwerkingsovereenkomst, voorafgegaan door een intentieverklaring. Wilt u zelf aan de slag met het maken van een samenwerkingsovereenkomst, dan kunt u hierbij de Checklist samenwerkingsovereenkomst (pdf, 74 kb) gebruiken.


zoeken in 118 websites