 "Park Finspong Zeist")
Altus advies en ontwikkeling en Altus woonzorgdienstenAltus is een integrale projectontwikkelaar voor wonen en zorg in het middensegment. Altus levert nieuwbouwappartementen, waarbij in de splitsingsakte is opgenomen, dat de VvE een speciale taak heeft, namelijk het verlenen van comfort- en zorgdiensten. Altus woonzorgdiensten is een after sales service die bij het appartement geleverd wordt, en die binnen de GIW-regeling voor tien jaar gegarandeerd wordt. Lees artikel (pdf, 178 kb).
Swaenendreef, LisseDe serviceflat als woonvorm voor ouderen bestaat in Nederland al geruime tijd. Zij hebben hun eigen problematiek: de woningmarktpositie staat onder druk, de geboden woonkwaliteit komt vaak niet meer overeen met het verwachtingpatroon van toekomstige bewoners, verkoopbaarheid is problematisch en bewoners en bestuur zijn vaak gemiddeld ouder dan 80. In het artikel 'Serviceflat Swaenendreef van koop naar huur' wordt een aansprekend voorbeeld geschetst van een aanpak die de impasse doorbreekt voor de serviceflat in Lisse. Lees artikel (pdf, 110 kb).
 "Serviceflat de Bloemenkamp Gorssel")
Bloemenkamp, GorsselCorporaties worden zo nu en dan benaderd door eigenaren of besturen van serviceflats die steun zoeken bij het ontwikkelen van verbeteringen aan het onroerend goed of de exploitatie. Zo gaat Habion, een landelijk werkzame corporatie uit De Bilt, voor de serviceflat de Bloemenkamp in Gorssel vervangende nieuwbouw realiseren. Opvallend is hierbij dat het om een flat in de koopsector gaat. De bewoners verkopen hun woonrecht terug aan de coöperatieve vereniging, die het onroerend goed vervolgens aan de woningcorporatie verkoopt. Lees het artikel Habion realiseert vervangende nieuwbouw koopserviceflat. (pdf, 86,2 kb)
De woningcorporatie Noord-Limburg heeft het mede door de SEV en Woonzorg Nederland ontwikkelde concept van de Eigen Huurwoning voor het eerst toegepast voor seniorenwoningen; de bewoner kan aandelen van 50% tot 80% in het economisch eigendom verwerven, voor de rest wordt huur betaald; het juridisch eigendom berust bij de corporatie, die ook voor onderhoud en beheer zorgt; de bewoner kan naar believen aandelen van 10% verkopen, bijvoorbeeld voor consumptieve bestedingen maar ook voor het inkopen van zorg; het koopaandeel moet worden gefinancierd met eigen geld; het product, dat goed verkoopt, is gericht op ouderen met eigen geld, meestal uit de verkoop van een hypotheekvrije eigen woning. Zie voor meer informatie het artikel De Eigen Huurwoning: een vorm van gedeeld eigendom. (pdf, 70,4 kb)
Verzilverd wonen en Amvest Home Free zijn twee vormen waarbij de oudere eigenaar-bewoner zijn koopwoning verkoopt tegen een bedrag, lager dan de marktwaarde. De organisatie die de woning koopt levert als tegenprestatie het woonrecht of het huurrecht tegen een gematigde huur. Ook is de bewoner verlost van de zorgen over het onderhoud. Zie de artikelen: Torenstad Verzilverd Wonen (pdf, 68,8 kb) en Amvest Home Free (pdf, 53,4 kb).
Met een krediethypotheek kan een eigenaar-bewoner de overwaarde van het huis gebruiken voor andere doeleinden. De maximale hoogte van het krediet (de limiet) is afhankelijk van de waarde van de woning en de hoogte van andere uitstaande hypotheken. Vaak gaat het om 70% of 75% van de executiewaarde. Opname en aflossing van het krediet is meestal flexibel, alleen over het opgenomen bedrag wordt rente betaald. Een van de grote banken biedt inmiddels een vorm aan waarbij maandelijks gedurende maximaal 10 jaar een vast bedrag wordt uitgekeerd. De rente is variabel en niet aftrekbaar, tenzij het opgenomen bedrag aantoonbaar wordt gebruikt voor investeringen in de eigen woning. Omdat het huis als onderpand wordt ingezet kan de rente relatief laag zijn. Soms is het mogelijk de rente te laten bijschrijven bij de uitstaande schuld totdat de kredietlimiet is bereikt. Het gebruik van de krediethypotheek voor het (gedeeltelijk) opeten van het eigen huis is mogelijk. Het moment waarop de kredietlimiet wordt bereikt is onzeker door enerzijds de variabele rente, anderzijds door de waardeontwikkeling van het huis.
Dit model is in Groot Brittannië in de jaren ’80 op grote schaal geïntroduceerd om huurders stap voor stap aan eigen woningbezit te laten wennen, maar wordt de laatste jaren ook omgekeerd toegepast voor oudere eigenaar bewoners die geen vol eigendom meer wensen. De mogelijkheid tot verkoop van eigendomsaandelen aan de woningcorporatie was eerst vooral bedoeld voor oudere eigenaar-bewoners die geld nodig hadden voor onderhoud en woningaanpassingen, maar wordt nu ook gebruikt om private zorg in te kopen, als aanvulling op publiek gefinancierde zorg.
 "Ryfields Village")
Extracare villages, EngelandEen voorbeeld zijn de 30 Extracare villages, een product dat in Midden-Engeland snel de markt veroverd: een soort woonzorgcomplex maar dan met erg veel sportieve en educatieve activiteiten, waar de woningen kunnen worden gekocht, gehuurd of deels gekocht en deels gehuurd. De zorg en de welzijnsactiviteiten worden deels bekostigd door bewoners zelf, deels door gemeentelijke PGB-s en deels door het aanboren van charitatieve fondsen en sponsors. De ouderenpopulatie is er tamelijk gemengd qua inkomen en zorgindicaties. In Engeland is het overigens aantrekkelijk om het eigen vermogen zoveel mogelijk opgeslagen te houden in de eigen woning, omdat het anders moet worden opgemaakt als eigen bijdrage in de zorg (net als tot voor kort in de Nederlandse bejaardenoorden). Zie voor meer informatie de artikelen op deze website About sheltered, very sheltered housing and extracare (pdf, 89 kb) en Ryfields Village, Warrington U.K. (pdf, 311 kb) of de website van ExtraCare.
Palisium B.V. heeft dit concept geïntroduceerd in een woonzorgcomplex te Eerbeek. Palisium is een dochter van Woonzorg Nederland en Bouwfonds. Het gaat om koopappartementen van drie tot vier ton. Bij de koop van het appartement wordt een eenmalig bedrag gestort bij de notaris waarmee, op indicatie van de koper, particuliere hulp kan worden ingekocht als aanvulling op de AWBZ-thuiszorg, zowel voor overbruggingszorg als voor zorg gedurende langere tijd. Het betreft een collectief geregeld arrangement voor 54 woningen, maar het fonds bevat feitelijk een aanvullend privaat persoonsgebonden budget. Daarnaast is aan de woning een servicepakket verbonden, met een 24-uurs huismeester, alarmsysteem en care-manager. Men verwacht indirecte fiscale voordelen door bestedingen uit het PrivateCarefonds bij besteding aan zorg in dat jaar af te trekken als buitengewone lasten. Indien het budget niet besteed wordt aan zorg vervalt het t.z.t. aan de erfgenamen. Zie voor meer informatie de website van Palisium.
In de Scandinavische landen is dit een populaire eigendomsvorm onder ouderen. Men koopt zich voor een bepaalde depositosom in de coöperatieve vereniging in en verwerft hiermee het gebruikrecht van een appartement, dat ook weer verhandelbaar is; de vereniging kan echter voorwaarden stellen in de sfeer van leeftijd, eigen vermogen of deelname aan servicefondsen voor gemeenschappelijke voorzieningen. De macht van de ledenvergadering ten opzichte van het individuele lid is veel groter dan bij de Nederlandse Vereniging van Eigenaren. In Nederland gold in de jaren ’80 deze eigendomsvorm nog voor ca 12.000 servicekoopflats, maar is sindsdien in onbruik geraakt. Het lijkt een potentieel geschikte eigendomsvorm voor zelfbesturende woongemeenschappen van ouderen, die tot nu toe bijna altijd nog in de sociale huursector tot stand komen. Onderzocht kan worden onder welke voorwaarden een revival mogelijk is. Recente voorbeeld projecten zijn niet bekend.
