Levensloopbestendige woningen - varianten

Er kunnen drie hoofdcategorieën levensloopbestendige woningen worden onderscheiden:

Levensloopbestendige woningen worden aangeboden met zeer uiteenlopende benamingen. De eisenpakketten verschillen, soms subtiel, soms ingrijpend. Slechts enkele benamingen hebben een officiële status omdat ze zijn gekoppeld aan subsidieregelingen.

Verschillende begrippen

Er is een breed scala aan informele begrippen voor het omschrijven van levensloopbestendige woningen op verschillende niveaus ontstaan:

Aangepaste woningen

'Aangepaste woningen' zijn woningen die volledig zijn aangepast aan de eisen van een individuele bewoner. De woningen worden ook wel aangeduid als MIVA-woningen (MIVA = minder validen). Voor individuele woningaanpassingen kan subsidie worden verkregen op grond van de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG). Het kan bij de aanpassingen gaan om woningen die aanpasbaar of als levensloopbestendige woning werden gebouwd en daarna individueel werden aangepast. Jaarlijks worden op grote schaal ook woningen aangepast die traditioneel, niet toekomstgericht werden ontworpen.

Fokuswoningen

'Fokuswoningen' zijn op voorraad aangepaste woningen, gebouwd volgens de uitgangspunten van de Stichting Fokus. Doel van de stichting is het bieden van huisvesting en ondersteuning aan ernstig gehandicapten. In woningcomplexen van woningcorporaties wordt een aantal woningen als Fokuswoningen gebouwd. Vanuit een nabijgelegen dienstencentrum ontvangen de bewoners ondersteuning. De woningen zijn geschikt voor gebruikers van elektrische rolstoelen.

Bezoekbare woningen

'Bezoekbare woningen' zijn woningen die goed bereikbaar zijn voor gehandicapten (bedoeld worden meestal rolstoelgebruikers). Een gehandicapte kan de woning binnenkomen, de woonkamer bereiken en, al dan niet met hulp, gebruik maken van het toilet.

Rolstoelwoningen

'Rolstoelwoningen' worden op voorraad gebouwd voor rolstoelgebruikers, zonder dat de toekomstige bewoners al bekend zijn.

Stokloperswoningen

In Rotterdam werden in de jaren tachtig 'stokloperswoningen' op voorraad gebouwd.

Nultredenwoningen

Eén van de twee begrippen die een formele status hebben gekregen is dat van de 'gewone nultredenwoning'. Het andere is 'verzorgd wonen'. De begrippen komen voor in het Actieplan Investeren voor de toekomst van de Ministeries van VROM en VWS (juli 2005) dat is gericht op de bouw van grotere aantallen woningen voor ouderen en mensen met een handicap. De ministeries gaan monitoren of er voldoende nultredenwoningen worden gerealiseerd. Een gewone nultredenwoning is volgens de definitie in het Actieplan "een woning die zonder trappen van buiten af bereikbaar is en waarbij de zgn. 'primaire ruimtes' (keuken, sanitair, woonkamer en minimaal één slaapkamer) zich op dezelfde woonlaag bevinden".

Verzorgd wonen

Het tweede formele begrip in het Actieplan is 'verzorgd wonen', als volgt gedefinieerd: "Verzorgd wonen betreft 'nultredenwoningen', waarbij (de mogelijkheid tot het verkrijgen van) extramurale verzorging, verpleging en begeleiding en hotel- en welzijnsdiensten onlosmakelijk onderdeel uitmaken van het geboden arrangement. Zorg is op afroep mogelijk. Extra m² ruimte in de woning voor verzorging en de directe fysieke nabijheid van zorgvoorzieningen en diensten (al dan niet binnen het complex) zijn specifieke kenmerken van deze vormen van wonen; niet zelden gaat het om geclusterde vormen van wonen".

Seniorenlabel

In de jaren negentig werden nieuwe woningen gebouwd volgens het 'Seniorenlabel'. Dat label is inmiddels vervallen. De eisen zijn opgenomen in het Handboek WoonKeur.

Oppluslabel

De Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting heeft op experimentele basis enkele jaren het Oppluslabel afgegeven. Deze afgifte is inmiddels gestopt. Vanaf 2006 zal het mogelijk zijn voor het opplussen van bestaande woningen het certificaat WoonKeur bestaande woningen aan te vragen.

Dubbelplus

'Dubbelpluswoningen' zijn opgepluste woningen die ook geschikt zijn voor rollatorgebruikers. Dubbelplus is ontwikkeld door woningcorporatie ZVH in Zaanstad.

WIBO-woningen

De gemeente Amsterdam heeft een subsidieregeling voor WIBO-woningen: Woningen In Beschermde Omgeving. Aan de subdidieregeling is een eisenpakket gekoppeld voor bezoekbare en voor ouderen en gehandicapten bruikbare woningen.

Opwaarderen

'Opwaarderen' is een aanpak waarbij woningen niet alleen bouwkundig worden verbeterd, maar waarbij ook uiteenlopende voorzieningen worden toegevoegd, zoals het inzetten van huismeesters en ouderenadviseurs, persoonsalarmering en 24-uurs alarmopvolging en aanvullende dienstverlening.

Zorgwoningen

Zorgwoningen zijn woningen waarin thuiszorg kan worden geboden van verschillende zwaarte. In de woning is rekening gehouden met de eisen van de bewoner zelf en thuisverzorgenden (professionele zorgverleners en mantelzorgers). In de meest gebruikte eisenpakketten voor levensloopbestendige woningen ontbreken de eisen van bewoners en thuiszorgers. De brancheorganisaties LVT, Aedes en Arcares namen in 2004 het initiatief dergelijke eisenpakketten te ontwikkelen. Tijdens twee expertmeeting bleken bestaande eisenpakketten onderling tegenstrijdig, niet gebaseerd op nieuwe ontwikkelingen, niet gekoppeld aan doelgroepen en niet toegeschreven naar toepassing in de bouwpraktijk. De meest recente, maar niet volledige eisenpakketten voor zorgwoningen zijn samengesteld door VACpunt wonen en het iRV.

In 2005 werken de brancheorganisaties verder aan de ontwikkeling van eisen voor zorgwoningen, met als elementen:


zoeken in 118 websites