Wonen met zorg wordt steeds vaker gerealiseerd in gewone woonwijken. Bij het proces van vermaatschappelijking gaat het erom dat mensen met een zorgvraag zelfstandig wonen en deelnemen aan de samenleving. Deze trend zien we al langer in de zorg voor mensen met een handicap. Overigens blijft voor een deel van hen wonen in beschermde omgeving wenselijk. Ook in de ouderenzorg zien we de trend 'wonen in de wijk' terug.
De afgelopen jaren heeft onder andere het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) onderzoeken verricht naar verschillende aspecten van de vermaatschappelijking. Daarnaast meet het NIVEL jaarlijks de aard en omvang van de deelname in de samenleving van mensen met een beperking.
'Meedoen en gelukkig zijn' beschrijft de uitkomsten van het onderzoek naar de leefsituatie van op zichzelf wonende mensen met een verstandelijke beperking of chronisch psychiatrische problematiek in Zuidwest-Nederland. Eerder verscheen naar aanleiding van dit onderzoek al de publicatie 'Een ander leven'.
De resultaten van het onderzoek onderstrepen wederom het belang van structurele, zowel professionele als informele ondersteuning op maat die bijdraagt dat uiteenlopende levensdomeinen (levenshouding, woonsituatie, gezondheid, hulp vanuit het sociale netwerk) 'naar tevredenheid' kunnen worden ingevuld. Het bevorderen van deelname aan de samenleving zal niet bijdragen aan ervaren geluk zolang niet aan deze voorwaarden is voldaan. Voor de professionele hulpverlening betekent dit dat zij zich in hun werk meer en meer moeten gaan ontwikkelen als de persoonlijke ombudsman of -vrouw van hun cliënten. De vraag naar meer ondersteuning betreft vooral de regietaken, het omgaan met problemen en verdriet en het aangaan en onderhouden van sociale contacten. Lees meer »
Een ander leven is een onderzoek van Avans Hogeschool en SCP (juni 2008) naar de leefsituatie van op zichzelf wonende mensen met een verstandelijke beperking of chronisch psychiatrische problematiek in Zuidwest-Nederland. uit het onderzoek blijkt dat men in hoge mate zelfredzaam is, maar wel hulp van professionele begeleiders nodig heeft die niet uitwisselbaar is met de hulp van het sociale netwerk. Lees meer »
'Meedoen met beperkingen' Rapportage gehandicapten 2007 (juli 2007). Het rapport geeft een beeld van de participatie van mensen met lichamelijke beperkingen op het terrein van onderwijs, werken en wonen. De verschillen in sociale en maatschappelijke participatie tussen mensen met en zonder beperkingen zijn tussen 1995 en 2003 niet kleiner geworden. Zij die ernstig zijn beperkt, nemen niet alleen minder vaak deel aan de arbeidsmarkt dan degenen zonder beperkingen, ook de sociale en maatschappelijke participatie zoals bezoek van museum, theater of bioscoop is geringer. Van de matig of ernstig lichamelijk gehandicapten heeft 40% niet de gewenste woningaanpassingen. Lees meer »
De achterstand in ervaren kwaliteit van leven van mensen met een lichamelijke beperking is in tien jaar niet verminderd. Deze mensen nemen meer deel aan de samenleving, maar zijn daardoor gemiddeld genomen niet gelukkiger geworden. Een hogere participatiegraad leidt niet automatisch tot een hogere kwaliteit van leven. Dat blijkt uit een SCP-onderzoek onder mensen met bewegings- en/of zintuiglijke beperkingen naar de ervaren kwaliteit van leven uit 2006. Meer specifiek wordt ingegaan op de maatschappelijke positie, de participatie en de integratie van mensen met een langdurige lichamelijke beperking.
Lees onderzoek: Gezond en wel met een beperking: Ervaren kwaliteit van leven en functioneren van mensen met langdurige lichamelijke beperkingen (mei 2006, SCP).
Begin 2006 publiceerde het SCP het rapport 'Een eigen huis' over de ervaringen van mensen met een verstandelijke beperking of psychiatrische problemen en deelname aan de samenleving. Hieruit blijkt onder andere dat het hebben van een eigen woonruimte in belangrijke mate bijdraagt aan de kwaliteit van leven van mensen met beperkingen. Maar wonen in de wijk draagt niet zonder meer bij aan een grotere maatschappelijke participatie van mensen met beperkingen. Lees meer:
In 2005 deed het SCP een case-study in vijf gemeenten naar factoren die vermaatschappelijking bevorderen en naar de knelpunten. Uit de gesprekken met de aanbieders komt naar voren dat veel wordt ondernomen om de zelfstandigheid van mensen met beperkingen te bevorderen. De verwachtingen voor de toekomst van de vermaatschappelijking zijn niet onverdeeld positief. Dit wordt vooral ingegeven door de negatieve verwachtingen over de acceptatie door de samenleving. Wel wordt gewezen op de mogelijkheden van woonzorgzones. Het SCP wijst op onderzoek waaruit zou blijken dat in wijken waar bewoners relatief vaak in aanraking komen met mensen met psychiatrische problemen de bereidheid tot acceptatie aantoonbaar groter is. Lees meer: Vermaatschappelijking in de zorg; ervaringen en verwachtingen van aanbieders en gebruikers in vijf gemeenten(mei 2005, SCP)
Het NIVEL meet jaarlijks de aard en omvang van de deelname in de samenleving van mensen met een beperking. De ondersteuning voor mensen met een lichte of matige verstandelijke beperking om te participeren in de samenleving is op terreinen van dagbesteding en recreatie voor verbetering vatbaar. Alhoewel zij voornamelijk wonen in gewone wijken, werken en recreëren zij grotendeels te midden van andere mensen met een verstandelijke beperking. Dat blijkt uit de NIVEL Participatiemonitor 2006 'Anders of toch niet?'.
Dat komt overeen met één van de conclusies van de Participatiemonitor 2005. Daaruit bleek dat de opname in sociale netwerken en hechte vriendschap voor een deel van de mensen met lichamelijke beperkingen in Nederland nog lang niet vanzelfsprekend is.
Kwetsbare ouderen en mensen met een beperking zijn tevreden over het zelfstandig wonen en omarmen de grote autonomie die zij hebben. Maar zij participeren weinig in de buurt en hebben weinig contacten. Dat blijkt uit een groot onderzoek 'Onder de mensen' (Nicis Institute, december 2008) dat gedaan is door de Universiteit van Amsterdam, DSP-groep en Bureau Ruyterveer. Lees meer »
De knelpunten waar mensen met beperkingen tegenaan lopen zijn onderzocht door het Gestructureerd Overleg Gehandicaptenbeleid-chronisch zieken (GOG-cz). In de notitie Meedoen gaat niet vanzelf (juli 2007) zijn uitdagingen aan het kabinet geformuleerd om de knelpunten voor deelnemen aan de samenleving te verhelpen. In het GOG-cz werken vijf landelijke organisaties samen: De Chronisch Zieken en Gehandicapten Raad, de Landelijke Federatie Belangenverenigingen Nederland, MEE Nederland, de VGN en het Platform GGZ. Lees meer »
De Nederlandse bevolking is unaniem van mening dat mensen met een beperking in de maatschappij moeten worden opgenomen, 80 procent oordeelt positief over vermaatschappelijking in de dagelijkse praktijk (samen werken, wonen, onderwijs, vrijetijdsbesteding). Echter, de bereidheid van de samenleving als geheel om hier zélf handen en voeten aan te geven ligt een stuk lager; slechts 10 procent van de respondenten ziet hierin in eerste instantie een rol voor de maatschappij en daarmee voor zichzelf weggelegd. Men vindt dat de verantwoordelijkheid voor de vermaatschappelijking met name bij de overheid, de familie en zorgaanbieders ligt. Dit zijn enkele conclusies uit onderzoek van TNS NIPO naar 'Beeldvorming over psychiatrische patiënten en mensen met een beperking' uit oktober 2005 gehouden in opdracht van VGN en GGZ Nederland. Lees meer »
