Berenschot pleit voor behoud capaciteit beschut wonen
De toekomst van de verzorgingshuizen in ons land houdt de gemoederen bezig. De financiering verandert en zorgorganisaties zijn op zoek naar nieuwe vormen van wonen met zorg en diensten erbij. Want de doelgroep is niet meteen verdwenen. Wat is de toekomst van het verzorgingshuis? Berenschot tracht een antwoord te geven op deze vraag in het rapport ‘Beschut wonen tussen wal en schip: obstakels bij het scheiden van wonen en zorg in de ouderenzorg’. Het rapport signaleert dat de capaciteit die vrijkomt in de verzorgingshuizen slechts deels behouden blijft voor de oorspronkelijke groep van ouderen die behoefte hebben aan een beschutte woonomgeving.
Het onderzoek van Berenschot - uitgevoerd door Patrick Pop, Wim Heijs (TUe) en Wine te Meerman - beantwoordt de vraag hoe zoveel mogelijk vrijkomende capaciteitsplaatsen behouden kunnen blijven voor beschut wonen. Deze overcapaciteit (leegstand) kan worden opgevangen door wooneenheden te verhuren op de reguliere woningmarkt aan ouderen met een behoefte aan beschut wonen. Daarvoor moet een aantal (grote) obstakels worden weggenomen door diverse actoren.
Transformatie moeilijk in de praktijk
De obstakels zijn in vier categorieën verdeeld: financiën, juridisch, vastgoed technisch en organisatorisch. Wine te Meerman, senior managing consultant bij Berenschot licht toe: “In de praktijk blijkt dat het voor zorgorganisaties moeilijk is deze transformatie te maken, wij zochten hier onderbouwing voor. Zorgaanbieders werken vanuit een bestaande situatie die gebaseerd is op oude financiering. Vooral de bekostiging van de verblijfsfuncties, zoals receptie, maaltijden en schoonmaak, is lastig. Wij schatten in dat er nu enkele tientallen zorgorganisaties zelf hun woningen verhuren.”
Toch verwacht Berenschot dat het aantal wooneenheden voor beschut wonen in de toekomst afneemt, mede omdat de verhuur langzaam op gang komt en lang niet altijd een financieel duurzame oplossing is. Tevens speelt mee dat ook aanleunwoningen verdwijnen wanneer verpleeg- en verzorgingshuislocaties sluiten, zoals ook de uitzending van Nieuwsuur over dit onderwerp laat zien. “Vooral voor de doelgroep ouderen met een klein budget en met een beperkt sociaal netwerk bestaat een tekort aan woningen in een beschutte omgeving. Een tekort dat bovendien bij ongewijzigd beleid de komende jaren toeneemt”.
Verouderde verzorgingshuizen slopen
Als het aan minister Dijsselbloem van Financiën ligt, worden oude verzorg- en verpleeghuizen in Nederland zo snel mogelijk gesloopt. Hij zei dat op 25 september in een debat in de Tweede Kamer over de begroting. "Ik hoop dat wij heel veel van die zwaar verouderde verpleeghuizen en verzorgingshuizen gaan sluiten en slopen".
Volgens de minister zijn er vele voorbeelden van tehuizen waar "wij onze bejaarden in hebben opgesloten, zonder privacy, veel te kleine gangen en verschrikkelijk versleten sanitair waar de stank je tegemoet komt." Dijsselbloem noemde als voorbeeld een tehuis in zijn woonplaats dat net gesloopt is en waar veel betere voorzieningen voor ouderen voor in de plaats zijn gekomen. Berenschot toont echter aan dat sloop het tekort aan beschutte woningen op de korte termijn nog groter maakt en niet automatisch een impuls voor nieuwbouw betekent.
Goede voorbeelden
Berenschot doet in haar rapport ook een oproep, onder andere aan ActiZ en Aedes, om de goede voorbeelden uit het veld te delen. Op 7 oktober organiseert het Kenniscentrum het symposium ‘Verhuur van (zorg)woningen door zorgorganisaties’. Dat de zoektocht onder zorgorganisaties leeft is wel helder, inmiddels zijn er ruim 130 deelnemers die inspiratie komen halen en ervaringen komen uitwisselen. Meer informatie en aanmelden.
