Lokaal maatwerk nodig voor jaarlijks 42.000 geschikte woningen

Vooral tekort aan verzorgd wonen

In 2009 bedroeg het tekort aan woningen die geschikt waren voor ouderen en mensen met een beperking 87.000. In de drie opvolgende jaren zijn er 122.000 geschikte woningen bijgekomen, zowel in de huur- als koopsector. Het betrof vooral nultredenwoningen. Uit de nieuwe cijfers blijkt dat er in 2012 nog steeds een tekort is van 84.000 geschikte woningen. Dat is 4% van de totale woningvoorraad of circa 30% van meer specifieke vormen van ouderenhuisvesting, zoals verzorgd wonen, wonen met diensten en overige ouderenwoningen. Voor de categorie verzorgd wonen bestaat een tekort van 40.000. 

Oplossing zit niet in nieuwbouw

Duidelijk is dat nieuwbouw de tekorten niet kan oplossen omdat er nauwelijks nieuwbouw plaatsvindt. Oplossingen moeten vooral gevonden worden in verbouw, het creëren van zorgsteunpunten, inrichten van woonservicegebieden en woningtoewijzing, net als herbestemmen van zorgvastgoed, aldus Blok en Van Rijn. 

Grote regionale verschillen

Limburg is de meest vergrijsde provincie, gevolgd door Zeeland en Drenthe. Toch is de absolute opgave voor de periode 2012-2021 het grootst in de provincies Zuid-Holland (80.000), Noord-Holland (63.000) en Noord-Brabant (62.000). Een verklaring is dat in landelijke woonmilieus eengezinswoningen vaker een nultredenwoning zijn.  

Circa 42.000 woningen per jaar nodig

De opgave voor de periode 2012-2021 is afhankelijk van het huidige tekort en de extra vraag door de vergrijzing in die periode. Ook ontstaat er een verschuiving in de vraag als gevolg van de extramuralisering. De onderzoekers gaan ervan uit dat 64% van de mensen die voorheen naar een intramurale voorziening zouden verhuizen, zal vragen naar verzorgd wonen, 16% naar een overige geschikte woning en 20% naar een overige woning op de reguliere woningmarkt. Daarbij werken de onderzoekers drie varianten van extramuralisering uit, die telkens tot een minimale en maximale berekening leiden. De hoofdcijfers: de opgave voor geschikte woningen tot 2021 bedraagt tussen de 350.000 en 380.000 voor de gehele periode of 39.000 tot 44.000 per jaar. 

Afspraken tussen alle lokale partijen

Woningcorporaties en gemeenten hebben de afgelopen jaren al het nodige gedaan, maar staan samen ook voor een grote opgave. Volgens de bewindslieden moeten corporaties en gemeenten in prestatieafspraken op basis van een vastgestelde woonvisie van gemeenten de opgave aanpakken. Maar ook ouderen, zorg- en welzijnaanbieders en marktpartijen moeten met gemeenten en woningcorporaties gezamenlijk opereren. Daarbij is lokaal maatwerk vereist vanwege de grote regionale verschillen.

Landelijk kennis- en experimentenprogramma Wonen en Zorg

Naast de inzet die lokale partijen moeten leveren, starten de ministeries van BZK en VWS een landelijk Kennis- en experimentenprogramma Wonen en Zorg. Dit programma bevat vier elementen:

• het beter in beeld brengen van de opgave verzorgd wonen via een herijking van de Monitor Investeren in de toekomst
• een Experimentenprogramma Wonen en Zorg door Platform 31, Movisie en het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg
• het bestuderen van de haalbaarheid en wenselijkheid van een Woonzorg-wijzer (à la demowijzer.nl) als instrument voor gemeenten en andere spelers om de lokale opgaven wonen met zorg in beeld te brengen
• het monitoren van gedrag en reacties van ouderen en mensen met beperkingen, gemeenten, zorgaanbieders en woningcorporaties op de woningmarkt als gevolg van de hervormingen in de langdurige zorg.