Oliemolen te Delft. Foto Jos Sikkink en Staedion.

De Oliemolen te Delft

Praktijkvoorbeeld bij onderzoek van Architectuur Lokaal en RIGO Research en Advies in opdracht van het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg naar herbestemmen van bestaande historische panden tot projecten voor wonen en zorg. 

De hoofdlijnen

Op de grens van Den Hoorn en Delft ligt een nieuwe woonwijk, de Hoornse Zoom. Aan de rand van de bouwlocatie lag nog een Oliemolen met bijbehorende werkplaats en opslagruimte. Eerst waren er plannen om te slopen, maar met een Thomashuis voor gehandicapten was een uitgangspunt voor behoud gevonden.

Het initiatief

Als het doel is om een wijk planmatig te ontwikkelen met zo min mogelijk verassingen tijdens de bouw, ligt het meer voor de hand om bestaande panden in het gebied af te breken en bij nul te beginnen. Tijdens de planvorming voor de Hoornse Zoom ontstond een succesvolle coalitie om sloop tegen te gaan: de gemeente Delft, woningcorporatie Staedion en architect Ineke Hulshof.
De Oliemolen paste in de vraag van de Thomashuizen naar bijzondere, aansprekende locaties.

Rolverdeling

In de initiatieffase trokken gemeente, corporatie en architect samen op. Toen het plan moest worden uitgewerkt bleef de gemeenschappelijke basis, maar kwamen ook verschillen naar voren. Niet verwonderlijk, want ieder had zijn eigen rol. De gemeentelijke monumentenzorg had wensen die opdrachtgever en architect niet altijd makkelijk konden honoreren.

Behoud door ontwikkeling

De molen zelf werd een Thomashuis voor acht mensen met een handicap. Zij wonen onder begeleiding van twee zelfstandige zorgondernemers die hun eigen kinderen hun huis boven in het pand hebben. In het pakhuis en de loods kwamen verder vier vrije sector huurwoningen .
Het middelste pand van het industriële complexje kon alleen in symbolische zin behouden blijven. Binnen biedt de molen een grote sfeervolle leefruimte. Hier zijn op enkele plekken de ruwe fabrieksmuren bewaard gebleven evenals de metalen balken uit de tijd van de stoommachines.

Terugblik

Met de woningcorporatie als opdrachtgever ontstond de opening om het gebouw een bijzondere maatschappelijke functie te geven. De Oliemolen kon de aansprekende huisvesting bieden waarnaar de zorgorganisatie op zoek was.
Herbestemming is niet de makkelijkste weg. Vooraf is niet nauwkeurig aan te geven wat de bouwkundige staat van de panden is en verder is onzeker welke eisen de gemeente zal stellen.
Door de Oliemolen te vernieuwen werd de omringende nieuwbouw met de geschiedenis verbonden. In de meeste VINEX wijken is deze band niet zo duidelijk aanwezig.

Meer informatie

01-03-2009