19-12-2006
Verslag workshop Project!mpulsbijeenkomsten november 2006
Hoe realiseer je wijken waar het prettig wonen is, ook als er extra zorg en ondersteuning nodig is? Veel projecten rond woonzorgzones en servicewijken focussen op de fysieke inrichting van de wijk. Maar het besef dat het succes van de servicewijk vooral samenhangt met de ‘software van de wijk’ groeit. Samenhang, erbij horen, een bijdrage kunnen leveren en je veilig voelen in de wijk bepalen of het de plek is waar bewoners zolang mogelijk zelfstandig willen blijven wonen.
Frances Brouwer en Thea de Boer (zorgorganisatie Palet) zijn betrokken bij het project “Community care” in Bilgaard, een wijk in Leeuwarden, Walter Stam (Akro-consult) en Piet Driest (NIZW Zorg) het project “Parkmanagement” in Leidschendam-Voorburg. Samen met deze sprekers en onder voorzitterschap van Daniëlle Harkes (Aedes-Actiz Kenniscentum Wonen-Zorg) zochten we in deze workshop naar nieuwe vormen van betrokkenheid bij de buurt door bewoners en organisaties voor wonen, welzijn en zorg.
Het commentaar van Nico de Boer (beleidsschrijver en deskundige op het gebied van wijkgericht werken bij gemeenten) is als column bij dit verslag opgenomen.
Community Care Bilgaard
In de wijk Bilgaard in Leeuwarden is door een aantal zorgorganisaties, vanuit verschillende sectoren: ouderenzorg, GGZ en gehandicaptensector samengewerkt om de sociale infrastructuur in de wijk vorm te geven. Bilgaard is een herstructureringswijk. De nieuwbouw van het nieuwe multifunctionele centrum, dé ontmoetingsplek van de wijk, zal pas in 2007 gerealiseerd worden. De betrokkenen wilden niet wachten tot ‘de stenen’ er waren maar al direct aan de gang met het idee van de woonservicezone.
Om aan de slag te kunnen gaan vanuit de vraag van de bewoners zelf, is gebruik gemaakt van de ABCD methode. Het is een laagdrempelige methode waarbij bewoners zelf de thema’s opstellen waarmee ze aan de slag gaan. Uitgangspunt is de eigen kracht van bewoners.
In Bilgaard zijn als thema’s bepaald: mobiliteit, vrijwilligers/mantelzorg, ontmoeting en pre-reïntegratie. De thema’s zijn met wisselend resultaat uitgewerkt. Door Frances Brouwer en Thea de Boer wordt de noodzaak benadrukt echt uit te gaan van wat bewoners willen en niet te snel een organisatieoplossing te formuleren. Dat is een belangrijke leerervaring voor Palet. De rol van aanbieder van zorg en diensten verandert in de rol van luisteraar, legger van verbindingen en ondersteuner van informele netwerken.
Meer informatie over het project Bilgaard is te vinden in de publicatie Bouwen aan een leefbare wijk, uitgegeven door Palet, [email protected]
Download de presentatie van Francis Brouwer en Thea de Boer, Palet (pdf, 849 kb)
Parkmanagement Leidschendam-Voorburg
In Leidschendam-Voorburg is de gemeente actief in het vormgeven van een aantal servicewijken/woonzorgzones. Aanleiding is de grote vergrijzing van het gebied en het feit dat ouderen graag in hun eigen omgeving willen blijven wonen. Er is geen herstructureringsopgave maar wel een opgave om de kracht van de wijken beter te benutten en te laten bijdragen aan het zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen van ouderen.
Onderdeel van de plannen rond servicewijken is het onderzoeken of het concept van parkmanagement toepasbaar is voor servicewijken. Parkmanagement is een concept dat gebruikt wordt in bijvoorbeeld het gezamenlijk beheer van bedrijventerreinen. Sleutel is dat alle bij het gebied betrokkenen belang hebben bij een goede inrichting en goed beheer van de omgeving. Door de verantwoordelijkheid ook gezamenlijk te nemen, kan er meer en kan een terrein ook meer een eigen uitstraling krijgen.
Hoe kan dit principe nu vorm krijgen in een servicewijk. In Leidschendam wordt gekeken naar het gezamenlijk diensten organiseren, het op nieuwe manieren betrekken van vrijwilligers samen met een centrale positie van het wijkservicecentrum en het zoeken naar nieuwe manieren van buurtregie. Omdat het project nog niet in de implementatiefase verkeert, is het lastig aan te geven hoe bewoners concreet een rol krijgen in parkmanagement. De inspanning zit op dit moment vooral in het samenbrengen van de verschillende organisaties in het gebied en zorgen dat in hun activiteiten de overlap verdwijnt en de meerwaarde van samenwerking tot uiting komt.
De uitgangspunten van parkmanagement in servicewijken staan beschreven in een publicatie van Piet Driest en Walter Stam ‘Parkmanagement in woonservicezones ‘.
Download de presentatie van Piet Driest en Walter Stam (pdf, let op: 4 mb)
Discussie
Hoe ga je nu uit van wat bewoners zelf willen? In Leeuwarden hebben ze de projectmedewerker het winkelcentrum ingestuurd. Praten met bewoners, vragen hoe ze het wonen in de wijk vinden; heel open en niet denkend in oplossingen. Een duidelijk voorbeeld is de vraag vanuit mantelzorgers om ondersteuning. Te snel werd vanuit de organisatie gedacht aan een oplossing; een cursus tiltechniek. Daar bleek geen belangstelling voor. Het draaide vooral om ontmoeting, elkaar kennen en gekend worden.
Wat zou de rol van de gemeente moeten zijn? Zowel in Leeuwarden als Leidschendam-Voorburg is de gemeente actief betrokken bij de projecten rond de servicewijk. Maar in beide gevallen is de gemeente vooral gericht op de fysieke of de organisatorische kant. Het betrekken van burgers bij deze processen rond de samenhang van wonen, welzijn en zorg en het oog hebben voor het versterken van de leefbaarheid en betrokkenheid in de servicewijk, is nog niet zo sterk in beeld. De column van Nico de Boer gaat daar juist op in en biedt een wenkend perspectief. De gemeente heeft de afgelopen jaren zo’n schat aan ervaring opgedaan in het betrekken van burgers bij de wijkaanpak waar ‘schoon, heel en veilig’ centraal staan, dat het ondenkbaar is dat we die ervaring niet zouden kunnen gebruiken voor het verankeren van de samenhang tussen wonen, welzijn en zorg, samen met de bewoners van servicewijken.
Lees de column van Nico de Boer (pdf, 20 kb).