Swan's Market - cohousing in de Verenigde Staten

Initiatief

De Markthal dateert uit 1917 en was jarenlang een bloeiend centrum, tot in de vijftiger en zestiger jaren van de vorige eeuw het oude stadscentrum aan betekenis verloor met de bouw van nieuwe suburbs. Het gebouw sloot in 1984 en stond sindsdien leeg. The ORA (Oakland Redevelopment Authority) schreef een prijsvraag uit om dit stadsdeel in het historisch stadscentrum van Oakland te revitaliseren. De non-profit East Bay Asian Local Development Corporation (EBALDC) was één van de drie projectontwikkelaars die een plan instuurde en de prijsvraag uiteindelijk wonnen met hun voorstel voor een mixed-use programma. The Cohousing Company, een architectenbureau dat gespecialiseerd is in cohousing en gevestigd in Oakland, zocht een locatie voor een initiatiefgroep die geïnteresseerd was in een cohousingproject in het oude centrum van Oakland. Zij zochten contact met EBALDC en de samenwerking kwam tot stand.

De aanwezigheid van een cohousing initiatiefgroep was onmisbaar bij dit planproces. Voor de projectontwikkeling richtte de cohousing initiatiefgroep een naamloze vennootschap op. Zij leenden geld aan de projectontwikkelaar om het project te ontwikkelen. Het feit dat er geïnteresseerden waren voor een marktconforme woning in deze vervallen wijk, maakte dat andere partijen vertrouwen kregen in het project en eerder geneigd waren te investeren in de plannen. Ook heeft de cohousing initiatiefgroep gepleit voor bereikbare huurwoningen in Swan’s Market (Fromm, 2012, p. 368).

In het planproces is nauw samengewerkt door The Cohousing Company, het architectenbureau en de initiatiefgroep. De taak van The Cohousing Company was het opstellen van een programma van eisen voor de gemeenschappelijke ruimtes samen met de initiatiefgroep en het werven van nieuwe leden. Voordat het project werd opgeleverd, waren alle twintig woningen verkocht.

De bewoners

Er wonen 32 volwassenen en 3 kinderen, twee tieners en een baby, in de 20 woningen in Swan’s Market. Dit zijn voor circa twee derde vrouwen en één derde mannen. Er is heel weinig verloop. In de 15 jaar van het bestaan is er nog maar zeven keer een wisseling van bewoners geweest. Twee keer was dit vanwege een sterfgeval. Dit betekent ook dat de gemiddelde leeftijd van de bewoners stijgt en de kinderen die er bij de start woonden, volwassen zijn geworden. De leeftijd van de bewoners varieert nu (juni 2015) van 1- tot 80+.

Nieuwe bewoners

De cohousing projecten in de USA zijn meestal projecten in de koopsector. Anders dan bij de woongemeenschappen in Zweden en Duitsland worden nieuwe bewoners niet gekozen door de zittende bewoners. “The individuals pick the community. The community doesn’t pick them”, zegt Chuck Durrett van The Cohousing Company. “There is no such thing as like-minded people.”

Michael Coleman: “Het is illegaal om iemand uit te sluiten. Volgens de wet mogen nieuwe bewoners niet gekozen worden door de zittende bewoners. We moedigen het wel aan, dat geïnteresseerden eerst komen kennis maken en een vergadering bijwonen, voordat ze een appartement kopen. En de meeste bewoners hebben ermee ingestemd dat ze hun woning niet zullen verhuren of verkopen aan iemand die niet geïnteresseerd is in cohousing, maar dit is niet af te dwingen.”

Dit betekent dat Swan’s Market niet kan streven naar een bepaalde groepssamenstelling, maar dat zij afhankelijk is van geïnteresseerden.

Architectuur

De architect (Pyatok architects) streefde ernaar de originele structuur van het gebouw zo veel mogelijk intact te laten. Doordat de privé appartementen in hoge dichtheid zijn gebouwd, bleef er ruimte over voor gemeenschappelijke ruimten. Dit betekende wel dat de bewoners 'flexibel' moesten zijn in hun wensen om een en ander financieel en ruimtelijk te kunnen realiseren.

Er zijn 20 woningen variërend van 63 m² tot 142 m². De gemeenschappelijke ruimte beslaat iets meer dan 300 m². Deze bestaat uit een eetkamer, keuken, zitkamer, kinderkamer, logeerkamer, klusruimte, wasruimte, fitnessruimte en berging. Alle appartementen zijn gelegen aan een brede gemeenschappelijke 'straat' tussen de woningen. Ook hoort er bij het cohouse een tuin, een iets verhoogde groene zone, die uitkijkt op de openbare binnenplaats waar de winkels en restaurants gevestigd zijn. De tuin fungeert als buffer tussen het cohouse en de publieke ruimtes. De architect stelt, dat hij nooit een dergelijke publieke binnenplaats had ontworpen als er geen sprake was geweest van de nabij gelegen cohousing gemeenschap, die de binnenplaats vanuit haar gemeenschappelijke ruimte overziet (Fromm, 2012, p. 370). Zonder sociale controle van de bewoners van Swan’s Market zou de publieke binnenplaats te anoniem zijn geweest.

Michael Coleman, architect en bewoner van Swan’s Market, vindt het van vitaal belang dat een initiatiefgroep betrokken is bij het planproces. De initiatiefgroep stelde de 'straat' tussen de woningen voor. Architectuur kan ontmoeting stimuleren, vindt Coleman. Bij Swan’s Market grenzen de keukens van de appartementen aan de gemeenschappelijke binnengang. Als bewoners naar de garage gaan of naar hun brievenbus, komen ze altijd langs de woningen van andere bewoners.

Bewoner Neil Planchon vertelt over Swan’s Market Cohousing in een video op YouTube. De bewoners zijn trots op de gemeenschappelijke ruimtes en de mooie binnentuin. Ze zijn intensief betrokken geweest bij de planvorming en ze zijn erg tevreden over het resultaat. 

Dagelijks leven

Drie maal per week wordt er gekookt en gezamenlijk gegeten in de gemeenschappelijke ruimte. Eens in de maand is er een bestuursvergadering van de Home Owners’ Association, de bewonersvereniging van Swan’s Market. Individuele leden kunnen het common house ook gebruiken voor privé-bijeenkomsten, bijvoorbeeld een leesclub. Dit gebeurt een paar keer per maand. Er is een kinderkamer, waar de kinderen kunnen spelen, en daar wordt eens per week yogales gegeven. De fitnessruimte en de wasruimte met wasmachines worden intensief gebruikt, vertelt Michael Coleman.

Een groot aantal zaken wordt in zelfbeheer gedaan. Er zijn daarom werkdagen op zaterdag en zondag, eens in de maand, met uitzondering van de maanden december en juli. De werkdagen duren ongeveer 4 uur. Van ieder lid wordt verwacht dat hij jaarlijks meedoet aan vier van dergelijke dagen. Ook is het de bedoeling dat iedereen meewerkt aan het gezamenlijke koken en aan de maandelijkse vergaderingen.

Visie

Je buren kennen is van groot belang voor de kwaliteit van leven, vindt Joani Blank, die betrokken was bij het initiatief Swan’s Market. Bewoner Michael Coleman vindt ook dat het wonen in een community voordelen heeft. “Communities have more coöperation, better sense of belonging, are just better places to be than off all on your own. Even single family detached homes are better in areas that have some sense of community, and here it’s built in.”

Relatie met de buurt

De bewoners van Swan’s Market Cohousing zijn actief in de buurt, de een wat meer dan de ander. Er zijn regelmatig contacten met de andere bewoners en gebruikers van Swan’s Market, vertelt Michael Coleman. De gemeenschappelijke ruimte wordt soms gebruikt voor buurtvergaderingen. Voorwaarde voor het gebruik van de gemeenschappelijke ruimte door andere groepen is, dat er ook een eigen bewoner deel van uitmaakt. De bewoners maken gebruik van de nabijgelegen winkels en restaurants. Michael Coleman: “Wij houden er van om in het centrum van de stad te wonen, in een levendige, stedelijke buurt vlak bij openbaar vervoer. Dan kan je niet veel beter vinden dan dit.”

Zorg

De bewoners van Swan’s Market hebben er voor gekozen in een project met alle leeftijden te wonen. Met het ouder worden denken de bewoners er wel over na hoe te wonen als zij zorgbehoevend worden. “We are quite concerned”, schrijft Michael Coleman. Er is een speciale werkgroep die zich met het onderwerp bezig houdt. Een aantal leden is betrokken bij werkgroepen die zich bezig houden met de vraag hoe zo lang mogelijk zelfstandig thuis te wonen. 

Cohousing en senior cohousing in de Verenigde Staten In de Verenigde Staten is cohousing steeds bekender te worden, sinds het architectenechtpaar Charles Durrett and Kathryn McCamant het concept importeerde vanuit Denemarken. Volgens hun filosofie zijn gezamenlijke maaltijden essentieel in een cohousing gemeenschap. “The Danes would say you don’t have cohousing without it”, aldus Durrett. “Breaking bread is the most timeless means in which communities are stitched together.” De meeste cohousing gemeenschappen in Amerika hebben tenminste drie gezamenlijke maaltijden per week. Inmiddels is Amerika het land waar de meeste cohousing projecten worden gerealiseerd (Killock, 2014). Cohousing projecten delen het streven naar een levendige buurt met het 'New Urbanism', een trend in de Verenigde Staten die ook gericht is op het creëren van een 'sense of community'” in nieuwbouwwijken. Er is ook een groot verschil: bij wijken die gebouwd worden volgens het ‘New Urbanism’ concept, worden de voorwaarden gecreëerd voor ontmoeting en sociale contacten. Bij een cohousingproject is de sociale structuur er al voordat het project wordt opgezet. Er zijn nog niet veel senior cohousing projecten in de Verenigde Staten, maar de belangstelling voor deze woonvorm groeit explosief, getuige de vele websites en publicaties in de pers. Deze projecten sluiten goed aan bij het streven naar ‘active aging’. Ook in Amerika blijven ouderen liefst zo lang mogelijk zelfstandig wonen, maar dit heeft ook zijn schaduwkanten, zeker in de Verenigde Staten, waar men zijn buren vaak nauwelijks kent. Een voordeel van cohousing speciaal voor senioren is volgens Durrett, dat deze woonvorm aan hun specifieke behoeften kan worden aangepast. Bij de senior cohousing projecten wordt er veel aandacht besteed aan de toegankelijkheid van de gebouwen. Vaak wordt er ook een extra 'caretaker suite' gebouwd, waar een verzorger kan wonen, als dit nodig is. (Durrett, 2009).