Westhoek: transformatie naar alternatief woonzorgcomplex

Vrijwaard biedt senioren de mogelijkheid in hun stad te blijven wonen op een plek die ze kennen en herkennen. Een van de voordelen van het samenwerken met een lokale woningstichting is, dat interessante plekken in de stad beschikbaar komen voor de zorgorganisatie. De nieuw ontwikkelde locatie Westhoek bijvoorbeeld, ligt uniek gelegen tussen de winkels, horecagelegenheden, de Helderse grachtengordel en Willemsoord. Aan de buitenkant is niet te zien dat Westhoek een zorgvoorziening is waar intensieve zorg geleverd kan worden. Met de verschillende gevels, entree en het restaurant, past Westhoek mooi in het straatbeeld van dé winkelstraat van Den Helder. Deze locatie, maar ook de uitstraling aan de buitenkant, worden als bijzonder aantrekkelijk ervaren voor de echte Heldenaren. De ‘gewone’ buitenkant heeft geen beperkingen opgelegd in de functionaliteit van het gebouw. Het gebouw is volledig toegankelijk voor onder anderen rolstoelgebruikers.

Maatschappelijke wijkfunctie voor ontmoeting

In de traditionele verzorgingshuizen waren de huiskamers en de recreatiezaal dé plekken voor bewoners om sociale contacten op te doen. Door de herzieningen in de langdurige zorg is het concept van het verzorgingshuis grotendeels achterhaald en wordt het ook niet meer gefinancierd vanuit de Wet Langdurige Zorg (Wlz). Voor zorgorganisaties zijn sindsdien ruimten als de recreatiezaal en andersoortige ontmoetingsplekken vaak lastig te exploiteren. Toch heeft Vrijwaard voor de locatie Westhoek bewust gekozen te investeren in een sfeervol restaurant, dat bij uitstek de plek is voor ontmoeting voor de bewoners en voor de wijk. Het restaurant heeft een maatschappelijke wijkfunctie voor ontmoeting en sociale activering en het contact met de Heldenaren en de buurt wordt zeer gewaardeerd. Immers, ontmoeten, zien en gezien worden, draagt bij aan menselijk geluk. Dat moet gekoesterd worden.

Zo gewoon mogelijk

Het is nog niet zo lang geleden dat mensen met een hoge zorgvraag bij elkaar op één appartement lagen. Of dat partners gedwongen uit elkaar moesten omdat het gebouw ongeschikt is voor zelfstandig wonen, of het appartement te klein voor duo wonen. Vooral omdat dit logistiek handig voor de zorgverlening was. Door de jaren heen zijn de meerbedskamers wel verdwenen. Westhoek gaat een stapje verder en onderscheidt zich door alleen tweekamerappartementen in Westhoek aan te bieden. ‘Zo gewoon mogelijk’ is de visie van Vrijwaard. Waarom zou je kleiner moeten wonen als je meer zorg nodig hebt?

Het woonzorgcomplex Westhoek is gebouwd voor mensen met een intensieve zorgvraag, zowel mensen die zelfstandig willen blijven wonen als mensen die zorg met verblijf willen afnemen bij de zorgaanbieder. Het complex en de in totaal 27 appartementen zijn in samenwerking met Woningstichting Den Helder ontwikkeld. Vrijwaard huurt er 24 voor zorg met verblijf, de andere drie zijn koopappartementen. Alle appartementen van Vrijwaard voldoen aan de gestelde eisen voor zelfstandig wonen en voor intramurale zorg. Vrijwaard kan indien gewenst woningen 'terug geven’ aan de Woningstichting voor zelfstandige verhuur (sociale huur), als er geen vraag is naar zorg met verblijf. 

Aanpassingen in de functionaliteit

De ervaringen in de praktijk, leidde tot aanpassingen in de functionaliteiten. Net als bij elk ander woongebouw bepalen de bewoners wie er binnenkomen in hun woning. Er is een bellentableau bij de ingang en iedereen die in Westhoek woont heeft een eigen voordeur. De verwachting dat de zorg, net zoals bij de thuiszorg, voornamelijk achter de voordeur zou plaatsvinden, bleek in de praktijk ingewikkelder. In de thuiszorg doen de mensen zelf open, maar in een rolstoel is dat niet altijd mogelijk. Er was een extra investering nodig voor domotica. 

Daarnaast zijn er overdag leveranciers die bestellingen komen afleveren. Om te voorkomen dat bezoekers voor een dichte deur blijven staan, is er een aanpassing gedaan om de toegang van het gebouw toch iets makkelijker te maken. Bij het zoeken naar een oplossing is het uitgangspunt dat het een gewoon woongebouw moest worden, belangrijk gebleven. Een ander voorbeeld is een kantoor voor het zorgteam. Op de locatie Westhoek is dit niet gebouwd, maar achteraf gezien heeft het team toch behoefte aan een plek voor werkoverleg en administratieve taken. In de andere woon-zorginitiatieven die door Vrijwaard met de Woningstichting worden ontwikkeld, worden deze ervaringen meegenomen in de bouw.

Intensieve zorg, eventueel met verblijf

Vrijwaard was een zorginstelling met drie verzorgingshuizen. Cliënten konden de indicatie voor de functie behandeling niet verzilveren bij Vrijwaard. Door de herzieningen in de langdurige zorg heeft de zorgorganisatie de keuze gemaakt intensieve zorg te bieden, eventueel met verblijf. Vrijwaard was van mening dat deze zorg zodanig specifiek en complex van aard is, dat ook behandeling integraal moet kunnen worden aangeboden. Een belangrijk voordeel is de mogelijkheid voor Vrijwaard om eisen te stellen aan de kwaliteit van behandeling. Om die reden is een toelating voor de functie behandeling verworven en is een integraal aanbod inclusief behandeling op de Westhoek ontwikkeld. De kwaliteit van de 24 uurs zorg in Westhoek is daardoor beter te borgen.

De organisatie van dit nieuwe aanbod is voor een relatief kleine zorgorganisatie zonder ‘verpleeghuiservaring’ geen eenvoudige opgave. Er is samenwerking gezocht met de huisartsen in de wijk en de dichtstbijzijnde huisartsenpost voor de 24-uurs bereikbaarheid van medische zorg. Er wordt een Specialist Ouderen Geneeskunde (SOG) ingezet van een andere lokale zorgaanbieder. Er zijn duidelijke werkafspraken gemaakt tussen SOG en huisartsen. De SOG is verantwoordelijk voor multidisciplinaire afspraken en begeleiding. De huisartsen zijn bereikbaar voor niet-planbare medische zorg tijdens kantoortijden, de huisartsenpost buiten kantoortijden. Er is door Vrijwaard flink geïnvesteerd in een Elektronisch Patiëntendossier (EPD) en elektronisch voorschrijfsysteem (EVS) om de communicatie tussen huisartsen, SOG, apotheek en andere behandelaars veilig en probleemloos te laten verlopen. De SOG is uiteindelijk eindverantwoordelijk voor de coördinatie en behandeling van de bewoners van Westhoek.

Benutten van lokale krachten zorgt voor natuurlijke samenwerking

Het ontwikkelen van een woonzorgcomplex voor zo’n specifieke doelgroep vereist extra aandacht van zowel de Woningstichting als de zorgaanbieder. “Beide partijen moeten elkaar kritisch bevragen om tot een gebouw te komen, wat voldoet aan de specifieke behoefte van de bewoners en het team van de locatie”, aldus Jan Hoogendorp. “Westhoek staat op een prominente plek in het hart van de stad Den Helder, in de Beatrixstraat. Vanuit deze locatie kunnen bewoners wandelen naar de binnenstad, Willemsoord of de dijk. Kortom: wonen nabij alle voorzieningen. Samen met School 7, de Keizersbrug en de nog te bouwen Kamerheer vormt Westhoek de entree tot het stadshart van Den Helder en de verbinding met Willemsoord”, aldus Woningstichting Den Helder.